Tần số đáp ứng (Frequency Response) là gì? Chọn loa như thế nào là tốt và chuẩn nhất?

Ngoài các yếu tố như công suất loa và độ nhạy, tần số đáp ứng là một trong những thông số của tai nghe hay loa mà bạn cũng chú ý khi lựa chọn. Hãy cùng Điện máy XANH tìm hiểu thêm về tần số đáp ứng và cách chọn loa như thế nào là tốt nhé!

1Tần số đáp ứng là gì? Tại sao đáp ứng tần số lại quan trọng?

Tần số đáp ứng hay có tên gọi khác là Frequency Response hay đáp tần. Đáp ứng tần số được hiểu đơn giản là đại lượng cho biết khả năng phát ra âm thanh nằm trong dải tần số nào.

Chẳng hạn, loa có tần số đáp ứng là 30Hz – 20kHz có nghĩa là âm trầm nhất là 30Hz và cao nhất là 20kHz. Tùy vào nhu cầu sử dụng mà người dùng chọn loại loa có tần số đáp ứng khác nhau. 

Tần số đáp ứng đóng vai trò quan trọng trong thiết bị âm thanh để có âm thanh cho ra đầy đủ các dải cao, trung, trầm chính xác nhất. 

2Đặc điểm của tần số đáp ứng

Một số đặc điểm nổi bật của tần số đáp ứng mà bạn nên biết như sau:

• Tần số đáp ứng sẽ cho ra biểu đồ ở dạng đường, với mục đích giúp người dùng sử dụng biết trước khoảng cách gần đúng để không làm ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh.
• Đáp tuyến tần số được đặc trưng bởi biên độ của hệ thống, thường được đo bằng decibels (dB) hoặc số thập phân, và pha được đo bằng radian hoặc độ, so với tần số được đo bằng radian/giây hoặc Hertz (Hz).
• Khi thiết bị tái tạo tần số trong dải tần nhất định, với mức quan trọng như nhau, so với cường độ của tần số có trong tín hiệu INPUT, đường biểu diễn đáp ứng của thiết bị được gọi là phẳng (flat) trong dải tần đó.
• Không phải thiết bị nào cũng có thể thấy được đường biểu diễn đáp ứng phẳng trong phổ âm thanh, đặc trưng duy nhất thường là bộ khuếch đại âm thanh (Amplifier). Ngoài ra, mixer hay các thiết bị xử lý tín hiệu lý tưởng khác cũng sẽ hiển thị đặc tính này trong suốt toàn bộ phổ âm thanh

• Bất kỳ đặc điểm kỹ thuật của đáp ứng tần số đều không được hiển thị như đồ thị, có dung sai tối thiểu ở loa thường là ±3dB nghĩa là cộng thêm hoặc trừ đi 3dB. Quy cách kỹ thuật cũng cần phải hội tụ đủ điều kiện để đáp ứng toàn dải để vẫn trong giới hạn dung sai quy định.
• Với thông số ±3dB thì sẽ có một tổng 6dB lên xuống trong giản tần số trích dẫn. Trong trường hợp bộ khuếch đại hay bộ xử lý tín hiệu chất lượng cao, dung sai cũng sẽ có thể được quy định nhiều hơn vào khoảng ±1dB trên hầu hết các phổ âm thanh.

3Các dải tần số đáp ứng của loa

Hiện nay, có 3 dải tần số đáp ứng của loa bao gồm:

Tần số âm Bass

Đây là dải tần số được đánh sai lệch nhiều nhất trong âm thanh. Loa Bass có tần số âm thanh càng thấp thì âm thanh sẽ tròn thậm chí với những âm thanh nhẹ như giọt nước, tiếng mưa,...

Tần số Bass được chia nhỏ ra thành 3 loại:

• Âm Bass thấp (Deep bass): 20Hz – 80Hz
• Âm Bass trung: 80Hz – 320Hz
• Âm Bass cao (High bass): 320Hz – 500Hz

Tần số âm Mid 

Dải tần số phổ biến trong tự nhiên những loại tiếng như giọng nói con người, tiếng sóng biển, ... đều có thể nghe bằng đôi tai khi âm thanh trong dải tần số này. Tần số âm Mid có sự rõ ràng, chi tiết và trong trẻo là tiêu chí có tần số âm Mid hay. 

• Low mid: 500Hz – 1kHz
• Mid: 1kHz – 2kHz
• High mid: 2kHz – 6kHz

Tần số âm Treble

Dải tần số Treble có dải tần số từ khoảng 6kHz đến 20kHz, âm Treble giúp cho âm thanh có độ chi tiết, tươi sáng phát ra qua mỗi bản nhạc. Theo những nghiên cứu trên thế giới thì những tần số âm thanh có tần số cao hơn 20kHz dù con người không cảm nhận được nhưng giúp người dùng nghe nhạc hay hơn. 

4Ứng dụng của đáp ứng tần số

• Ở lĩnh vực điện tử thì tần số đáp ứng này là một tín hiệu đầu vào. 
• Xét về kỹ thuật khuếch đại âm thanh thì đáp ứng tần số kết nối bộ khuếch đại điện tử, micro và loa.
• Trong phổ radio có thể để nói tới các đo lường của cáp đồng trục, cáp xoắn đôi, thiết bị chuyển mạch video, thiết bị truyền thông không dây và các hệ thống ăng-ten.
• Ngoài ra, còn có một số tần số đáp ứng hạ âm bao gồm động đất và điện não đồ (sóng não).

Tần số đáp ứng có các yêu cầu khác nhau tùy thuộc vào ứng dụng. Chẳng hạn, để khuếch đại âm thanh cao, một bộ khuếch đại đòi hỏi một phản ứng tần số ít nhất 20 - 20.000Hz, với dung sai chính xác ± 0,1dB trong các tần số trung tần khoảng 1000Hz.

Tuy nhiên, trong viễn thông, đáp tuyến tần số 400 - 4.000Hz, với dung sai ± 1dB là đủ để hiểu nội dung của cuộc hội thoại.

5Chọn loa có tần số đáp ứng như thế nào là tốt?

Đáp ứng tần số của loa tương ứng với hiệu suất âm thanh của từng loa, từ đó giúp bạn lựa chọn loa của mình một cách chính xác và cụ thể hơn.

Một trong những điểm đột phá đó là loa có dải tần càng rộng thì càng phát được nhiều nhạc nhờ thế mà tận hưởng chất lượng âm thanh và cảm xúc khác nhau.

Hiệu suất và chất lượng âm thanh không chỉ được xác định bởi loa có thể tái tạo một dải tần số nhất định. Nếu loa của bạn làm cho bản nhạc gốc bị mất một số màu hoặc chất lượng tổng thể, thì nó không phải là một loa tuyệt vời.

Đồng thời, âm nhạc phát ra từ loa của bạn sẽ phát ra âm thanh giống như âm thanh ban nhạc hoặc dàn nhạc chơi. Loa phải có khả năng tái tạo cả những âm thanh phức tạp nhất với tất cả các loại tần số khác nhau và nó phải làm điều đó cùng một lúc và một cách cân bằng.

Một điều bạn nên lưu ý trước khi chọn loa là xác định mục đích sử dụng. Bởi vì hiện nay các dòng loa được sản xuất để đáp ứng với những mục đích sử dụng khác nhau.

Chẳng hạn như những loa thiên về dải tần thấp thì sẽ đáp ứng cho những bản nhạc mạnh mẽ như remix, nhạc dance,.. Hoặc những dòng loa thiên về dải Mid hay Treble thích hợp để nghe nhạc, hoặc những bản nhạc có độ luyến, ngân nga.

Như vậy, hiểu được đáp ứng tần số của loa có thể giúp bạn chủ động hơn trong quyết định mua sắm của mình.

Hy vọng bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu thêm về Tần số đáp ứng (Frequency Response) là gì và cách chọn loa như thế nào là tốt và chuẩn nhất. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hãy để lại bình luận bên dưới để được giải đáp nhé!